Patologie ścięgna piętowego stanowią często spotykany problem w medycynie sportowej. Choroby tej struktury dotyczą osób uprawiających sport tak zawodowo, jak i amatorsko, ale również osób nie uprawiających sportu w ogóle.

Ścięgno Achillesa, największe i najsilniejsze ścięgno w ciele człowieka, stanowi wspólne ścięgno mięśnia brzuchatego łydki, mięśnia płaszczkowatego oraz mięśnia podeszwowego. Przyczep proksymalny mięśnia brzuchatego łydki i podeszwowego znajduje się na tylnej powierzchni kłykci kości udowej, mięsień płaszczkowaty przyczepia się do kości piszczelowej i strzałkowej. Przyczep dystalny ścięgna znajduje się na tylno- górnej powierzchni kości piętowej na obszarze o wymiarach 2x2cm.  Unaczynienie bliższego końca ścięgna pochodzi od tkanki mięśniowej, koniec dalszy otrzymuje unaczynienie od strony swojego przyczepu na kości piętowej. Ościęgno, otaczające ścięgno, i przechodzące na przedniej powierzchni bez wyraźnej granicy w ciało tłuszczowe Kagera w sposób zbliżony do struktury krezki, odpowiada za znaczną część unaczynienia ścięgna. Na odcinku 2- 6cm od przyczepu do guza piętowego znajduje się obszar, w którym unaczynienie ścięgna jest najsłabsze i w którym najczęściej lokalizują się z wiekiem patologie ścięgna.

                      Częstość rozerwania ścięgna Achillesa jest większa w krajach uprzemysłowionych. Najczęściej dotyczy ono mężczyzn z niewielką nadwagą (stosunek częstości występowania w porównaniu do populacji żeńskiej 5:1), prowadzących siedzący tryb życia, uprawiających sporty rekreacyjnie i nie przywiązujących wagi do należytej rozgrzewki. Stosowanie kortykosteroidów doustnie lub w iniekcjach, urazy ścięgna w wywiadzie, stosowanie fluorochinolonów, nadczynność tarczycy oraz niewydolność nerek stanowią czynniki ryzyka rozerwania ścięgna Achillesa. Palenie tytoniu stanowi czynnik ryzyka niepowodzenia leczenia.

                      W diagnostyce uszkodzeń ścięgna Achillesa powszechnie wykorzystuje się dwa  badania radiologiczne, tj. badanie rezonansu magnetycznego (MRI) oraz ultrasonografię (USG). Badanie rezonansu magnetycznego pozwala na różnicowanie całkowitego oraz częściowego uszkodzenia ścięgna, a także na ocenę przypadków niejednoznacznych klinicznie. Ścięgna posiadają dużą zawartość kolagenu a małą wody, co odpowiada za małą intensywność sygnału (kolor czarny) w badaniach MRI. Prawidłowa budowa ścięgien jest najlepiej widoczna w obrazach   T_1- zależnych,   w   tych  obrazach  najlepiej  widoczne            są również zmiany o charakterze tendinosis. Dodatkowe informacje, jak obecność płynu, obrzęku, krwiaka czy blizny w obrębie lub w pobliżu ścięgien, łatwiej jest uwidocznić w sygnałach T₂– zależnych. Badaniem dodatkowym, wybitnie ułatwiającym rozpoznanie patologii ścięgna Achillesa, jest ultrasonografia. Dzięki niej można wykryć ubytki ścięgna, rozplem tkanek okołościęgnistych, zmiany zwyrodnieniowe oraz zmiany wytwórcze w obrębie samego  ścięgna (zwłóknienia, zrosty). W odróżnieniu od badania MRI, badanie USG jest badaniem dynamicznym, które pozwala ocenić funkcję i stan ścięgna Achillesa w badaniu czynnościowym. Jest również badaniem bardziej powszechnym i zdecydowanie łatwiej dostępnym, stąd częściej wykorzystywanym w praktyce klinicznej. W ocenie patologii ścięgna Achillesa ważną rolę odgrywa również klasyczne badanie radiologiczne (zdjęcie RTG), w którym można stwierdzić np. obecność zmian w obrębie kości piętowej pod postacią deformacji Haglunda, tj. wyniosłości na guzie piętowym w miejscu przyczepu dystalnego ścięgna, odpowiedzialnej za część przypadków przewlekłego zapalenia ścięgna Achillesa, na skutek mechanicznego tarcia kaletki ścięgna piętowego i dalszego przyczepu ścięgna.

Wczesna diagnostyka zmian zapalnych ścięgna Achillesa ma na celu włączenie właściwego leczenia, polegającego na stosowaniu leków przeciwzapalnych, ograniczeniu funkcji kończyny, w tym niekiedy unieruchomieniu ścięgna do momentu całkowitego ustąpienia ostrych objawów choroby, stosowaniu zimnych okładów.  W doleczaniu konieczne jest stopniowe dozowanie wysiłków fizycznych, chodzenie w obuwiu o miękkiej i elastycznej podeszwie, wyposażonym w nieco podwyższony obcas. Stosowanie zabiegów łagodzących ból bez jednoczesnego ograniczenia funkcji kończyny jest niewłaściwe.  W stadium chronicznym stosuje się ruch i ćwiczenia oraz leki przeciwzapalne. Podawanie kortyzonu w iniekcji jest dyskusyjne. Powinno się unikać podawania leku do wnętrza ścięgna, co powoduje jego osłabienie i może przyczyniać się do zerwania. Istnieją jednak badania wykazujące,  że podanie leku w sąsiedztwie ścięgna a nie do jego wnętrza jest bezpieczne i przyczynia się do usuwania objawów zapalenia.  Spośród nowszych technik leczenia przewlekłego zapalenia ścięgna Achillesa korzystnym wydaje się miejscowe podanie osocza bogatopłytkowego, co przyczynia się do przyspieszenia procesów naprawy ścięgna. Przejście procesu w stan przewlekły prowadzi do trwałego upośledzenia ukrwienia ścięgna z powodu zrostów z przerośniętym i stwardniałym ościęgnem. W tych przypadkach można rozważyć chirurgiczne odbarczenie ścięgna. Polepszenie ukrwienia ścięgna i wytworzenie nowego kolagenu jest też możliwe po wykonaniu zabiegu tzw. skaryfikacji ścięgna. W tym celu wykonuje się 5 podłużnych tenotomii z usunięciem nieprawidłowej tkanki. W przypadku stwierdzenia zaawansowanych zmian degeneracyjnych w samym ścięgnie konieczne jest wycięcie zmienionych fragmentów i rekonstrukcja ścięgna. W przypadku stwierdzenia deformacji Haglunda z towarzyszącym zapaleniem kaletki ścięgna piętowego wskazane jest przeprowadzenie leczenia operacyjnego z oczyszczeniem tkanek zmienionych zapalnie, co może przyczynić się do przyspieszenia leczenia.  Nie bez znaczenia wydaje się również ocena i eliminacja dodatkowych czynników ryzyka zerwania ścięgna  Achillesa, jak np. stosowanie fluorochinolonów, które może zwiększyć ryzyko względne wystąpienia uszkodzenia ścięgna do 3,2 razy a w połączeniu z kortykosteroidami do 6,7 razy. Problem ten szczególnie dotyczy  chorych po 60 roku życia.

Pełna przebudowa uszkodzonego ścięgna następuje po upływie 12 tygodni leczenia.  Leczenie operacyjne obejmuje rekonstrukcję ścięgna pierwotną- do 6 tygodni od zerwania, lub wtórną- po upływie 6 tygodni od zerwania, z wykorzystaniem odpowiednich technik operacyjnych z  dostępu otwartego, przezskórnego lub  małoinwazyjnego. W doleczaniu stosuje się unieruchomienie kończyny oraz zabiegi rehabilitacyjne według różnych schematów. W najnowszych doniesieniach zwraca się uwagę na krótki okres unieruchomienia dla wygojenia się rany pooperacyjnej w zdejmowanym bucie gipsowym. W tym okresie rozpoczyna się czynne ćwiczenia zakresu ruchu. Obciążanie kończyny rozpoczyna się pomiędzy 2 a 8 tygodniem po operacji, w zależności od preferencji operatora i wytrzymałości zespolenia. Dopóki nie zostanie osiągnięte 10 stopni zgięcia grzbietowego stopy, w obuwiu można umieścić wkładkę pod piętę o wysokości 2,5cm. W tym czasie rozpoczyna się czynne ćwiczenia wzmacniające mięśnie.