Palec zatrzaskujący to schorzenie, w przebiegu którego dochodzi do zaburzenia czynnego zginania i prostowania palców.
W trakcie wykonywania ruchu dochodzi do jego zablokowania i konieczności zwiększenia siły zgięcia/ wyprostu palca lub jego biernej korekty. Procesowi temu często towarzyszy ból oraz wyraźny dźwięk „kliknięcia”, co jest spowodowane guzkowatym pogrubieniem ścięgna zginacza w miejscu jego wejścia do pochewki ścięgnistej oraz włókniste zmiany w zakresie troczka zginaczy A2 powodujące jego 2-3 krotne pogrubienie. Zarówno zmienione chorobowo ścięgno jak i troczek zginaczy ulegają specyficznej przebudowie włóknisto- chrzęstnej. Początkowo pogrubienie troczka nie powoduje poważnych objawów poza wyczuwalnym obrzękiem, jednak wraz z postępem choroby przewlekłe drażnienie ścięgna zginacza powoduje powstanie w jego przebiegu zmian guzkowatych i stopniowe upośledzenie ruchomości.
Choroba dotyczy najczęściej kciuka, w dalszej kolejności palca III i IV. U osób dorosłych choroba często rozpoczyna się od powstania bolesnego guzka w przebiegu zmienionego chorobowo ścięgna przy podstawie palca na powierzchni dłoniowej. Właśnie ten guzek powoduje zahamowanie ruchu palca z charakterystycznymi wrażeniami dźwiękowymi przy jego kontynuacji. Co ważne, w zaawansowanych stadiach choroby może dojść do całkowitego zablokowania palca w wyproście lub zgięciu.
Statystycznie choroba ta pojawia się nawet 6 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn, w szczególności pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. Często występuje u kobiet w okresie menopauzy. Może pojawić się u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą, dną moczanową, amyloidozą, chorobą Dupuytrena lub towarzyszyć innym zmianom zapalnym pochewek ścięgnistych, chociażby tak odległym, jak łokieć tenisisty.
Leczenie nieoperacyjne jest uzasadnione tylko we wczesnych stadiach choroby. Stosuje się w tym celu leki przeciwzapalne doustnie i miejscowo. Niektórzy autorzy zalecają miejscowe, często kilkakrotne, podanie kortykosteroidów. Zmiany zaawansowane wymagają już leczenia operacyjnego. Zabieg operacyjny można wykonać klasycznym sposobem „na otwarto”, wykorzystując 1-2 cm dostęp, lub za pomocą igłoterapii przezskórnej. Leczenie zabiegowe najczęściej przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym i jest ono związane z 90-93% skutecznością.
Palec zatrzaskujący może mieć również postać schorzenia wrodzonego. Na skutek anomalii anatomicznej dochodzi do gromadzenia płynu w miejscu wejścia ścięgien po pochewki włóknistej zginaczy palców lub kciuka, najczęściej zginacza długiego kciuka jedno lub obustronnie, i w efekcie do tworzenia w tym miejscu guzka analogicznie do stanu zapalnego. U niemowląt nie dochodzi do powstania zmian przerostowych w pierwszym troczku zginaczy. Efektem takiego stanu jest całkowite zakleszczenie palca, które niekiedy tylko daje się odprowadzić biernie. W przypadku wrodzonego palca zatrzaskującego zdarzają się sytuacje samoistnego wycofania objawów w pierwszym roku życia u około 30% dzieci, jednakże metodą leczenia gwarantującą powodzenie w pozostałej grupie dzieci jest leczenie operacyjne w 2-3 roku życia.
Po leczeniu zabiegowym ostrożne ćwiczenia ruchów palców zaczynamy wykonywać bezpośrednio po zabiegu. Od 4 doby zwiększamy intensywność ćwiczeń, po 7-9 dniach, kiedy to najwcześniej możemy myśleć o usunięciu szwów, wykonujemy czynne i bierne ćwiczenia wspomagane. Po upływie 3 tygodni ćwiczenia ruchowe palca zwiększamy w sposób znaczny w celu wzmocnienia siły ręki.
W przypadku podejrzenia u siebie palca zatrzaskującego konieczna jest konsultacja z lekarzem ortopedą, który po zbadaniu chorego potwierdzi lub wykluczy rozpoznanie i zaproponuje właściwe leczenie.
