Kolano biegacza to popularna nazwa zespołu pasma biodrowo- piszczelowowego (ang. Iliotibial Band Syndrome- ITBS ) i jak sama nazwa sugeruje jest częstą przypadłością osób uprawiających sporty biegowe, tak amatorsko jak i profesjonalnie.

Należy pamiętać, że kolano biegacza nie jest kontuzją „zarezerwowaną” wyłącznie dla miłośników biegania i może dotknąć również osoby uprawiające inne dyscypliny sportowe, jak kolarstwo, narciarstwo, tenis czy gry zespołowe- np. piłkę nożną. Istotą problemu jest mechanizm w jakim dochodzi do kontuzji, a dokładnie długotrwałe powtarzanie ruchów zgięciowo- wyprostnych w stawie kolanowym, które prowadzą do nadmiernego przeciążenia i mikrourazów pasma biodrowo-piszczelowego.

Pierwszym objawem kolana biegacza są dolegliwości bólowe w okolicy  dokuczającego stanu zapalnego. Najczęściej zgłaszaną lokalizującą bólu jest miejsce powyżej nadkłykcia bocznego kości udowej, w którym to dochodzi do największych przeciążeń pasma biodrowo-piszczelowego: jest to okolica bocznej powierzchni uda nad stawem kolanowym. Ból będzie też często promieniował na przednią powierzchnię kolana i nasilał się w trakcie i po treningu. Dodatkowo mogą również pojawić się mniej charakterystyczne objawy jak np. obrzęk stawu czy uczucie przeskakiwania w stawie ( tzw. krepitacje).

Kolano biegacza – Diagnostyka

W celu wyleczenia kontuzji i szybkiego powrotu do pełnej aktywności sportowej najistotniejsze jest postawienie jak najwcześniej właściwej diagnozy. Z tego powodu pierwszą rzeczą jaką powinniśmy zrobić przy podejrzeniu ITBS to umówienie się na wizytę u lekarza ortopedy, który po zebraniu dokładnego wywiadu i przeprowadzeniu badania fizykalnego jest w stanie postawić właściwą diagnozę. Dodatkowo, lekarz w gabinecie może zlecić poszerzenie diagnostyki o badania obrazowe stawu kolanowego takie jak RTG, USG lub MR, które umożliwiają wykluczenie innych jednostek chorobowych. W rzadkich przypadkach koniecznym może się okazać wykonanie artroskopii diagnostycznej.

Kolano biegacza – Leczenie i rehabilitacja

Odpowiednia metoda leczenia kolana biegacza jest dobierana w zależności od stopnia zaawansowania zmian zapalnych. Istotną rolę w leczeniu odgrywa farmakoterapia , wykorzystująca niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz właściwe dobrana rehabilitacja. Kluczowym elementem procesu leczniczego jest czasowe zaprzestanie lub modyfikacja treningów przez chorego w celu zaprzestania ciągłego drażnienia zmienionych zapalnie tkanek. Pomocne jest stosowanie miejscowe zimnych okładów, kompresjoterapii a także dodatkowo elewacji chorej kończyny.

W przypadku bardziej zaawansowanych zmian ortopeda może zdecydować o miejscowym podaniu substancji leczniczej, np ostrzyknięciu newralgicznego miejsca wysoko stężonym preparatem płytkowym (PRP).

Na każdym etapie procesu leczenia kluczowa jest współpraca lekarza z fizjoterapeutą, zwłaszcza w przypadku zawodowych sportowców. Zabiegi rehabilitacyjne i fizykoterapeutyczne, jak np. krioterapia czy jonoforeza, należy rozpocząć od samego początku terapii. Jednoczesna farmakoterapia z odpowiednią rehabilitacją niewątpliwie skróci czas rekonwalescencji, jak również pomoże uzyskać trwały efekt wyleczenia. 

Kolano biegacza – jak uniknąć kontuzji w przyszłości?

Podstawą profilaktyki kolana biegacza jest racjonalny plan treningowy i wyuczenie prawidłowych wzorców ruchowych. W tym celu warto przed rozpoczęciem każdego treningu zadbać o odpowiednią rozgrzewkę, a w niektórych przypadkach po jego zakończeniu rozważyć dodatkowo ćwiczenia rozciągające. W zapobieganiu i leczeniu ITBS nie da się przecenić zalet prostego urządzenia jakim jest wałek do masażu, tzw roller. W celu prewencji kontuzji konieczne jest włączenie do swojego planu treningowego ćwiczeń siłowych wzmacniających mięśnie odpowiedzialne za stabilizację kolana. Jeżeli zaczynamy przygodę z nowym sportem warto skorzystać z pomocy osoby profesjonalnego trenera lub instruktora.