Choroby zwyrodnieniowe stawów – to najczęstsza przewlekła niezapalna choroba stawów maziówkowych o różnej etiologii, charakteryzujących się zużyciem powierzchni stawowych i kościotworzeniem. Cechują ją zmiany patologiczne w obrębie chrząstki stawowej. Dotyczyć może jednego stawu lub kilku. Występuje u ludzi w wieku średnim i starszym.
Staw biodrowy jest stawem kulistym, panewkowym, wieloosiowym. Składa się z głowy kości udowej i panewki utworzonej przez kość miedniczą. Panewka otoczona jest obrąbkiem stawowym.
Objawy kliniczne:
- Ból w okolicy stawu biodrowego – ból wysiłkowy , ból ostry o dużym natężeniu, w zaawansowanym procesie zwyrodnieniowym ból nocny, najczęściej w okolicy pachwinowej lub okolicy krętarza większego, promieniujący czasem do kolana na przedniej powierzchni uda wyzwalany przez bierną rotację wewnętrzną biodra w jego wyproście.
- Charakter bólu: palący, dolegliwości nasilają się podczas wysiłku, a ustępują po wypoczynku.
- Ból stawu kolanowego – we wczesnym okresie koksartrozy dość często pojawia się początkowo ból stawu kolanowego.
- Poranna sztywność, sztywność po bezruchu
- Ograniczenie ruchomości w obrębie stawu biodrowego, szczególnie ograniczenie rotacji
wewnętrznej i odwodzenia.
Objawy radiologiczne:
Objawami radiologicznymi są:
- zwężenie szpary stawowej
- sklerotyzacja podchrzęstnej warstwy kości
- torbiele kostne ( tzw. geody zwyrodnieniowe )
- wyrośla kostne
- brzeżne i wewnątrzstawowe wały kostne ( osteofity )
- grzybowate zniekształcenie głowy kości udowej
- zdwojenie dna panewki
- pozorne skrócenie szyjki kości udowej.
Dolegliwości bólowe stawu biodrowego należy różnicować z innymi schorzeniami w obrębie stawu biodrowego, miednicy i kręgosłupa lędźwiowego, ponieważ ich objawy mogą być bardzo zbliżone.
Różnicowanie:
1) Zapalenie kaletek okołokrętarzowych
2) Choroby odcinka Th/L kręgosłupa, zapalenie kaletki kulszowej lub stawu krzyżowo- biodrowego z reguły powodują dolegliwości bólowe w okolicy pośladków.
3) Zablokowanie segmentu kręgosłupa na poziomie L3-L4.
4) Problemy stawów miedzywyrostkowych odcinka lędźwiowego rzutują dolegliwości bólowe w obrębie pośladków, stawów krzyżowo- biodrowych i po stronie przedniej uda.
5) Zapalenie ścięgna mięśnia gruszkowatego
6) Zwężenie tętnicy biodrowej wewnętrznej.
7) Jałowa martwica głowy kości udowej
8) RZS
Leczenie:
Wskazania do endoprotezoplastyki:
- ból biodra utrudniający codzienną aktywność, uniemożliwiający pracę zawodową oraz wymagający stałego przyjmowania leków przeciwbólowych
- przykurczy stawu
- jałowa martwica głowy kości udowej
- dysplazja rozwojowa stawu biodrowego
Przeciwwskazania do endoprotezoplastyki:
- obciążonych internistycznie, w tym z ciężką niewydolnością krążenia oraz zaburzeniami krzepnięcia krwi
- choroby neurologiczne ograniczające lub wykluczające kontrolę mięśniową na operowanym stawie
- choroby metaboliczne w stanie niewyrównanym jak: cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy, niewydolność nerek, wątroby
- nadwrażliwość ( alergia )na elementy składowe implantu
- infekcje bakteryjne toczące się w obrębie stawu biodrowego lub odległe ogniska infekcji (jama ustna, układ oddechowy, drogi moczowe)
- otyłość
- choroby psychiczne, brak motywacji i współpracy ze strony pacjenta
- długotrwała antybiotykoterapia – może być źródłem powstania szczepów bakterii antybiotykoopornych.
Rodzaje endoprotez:
Ze względu na czas założenia implantów:
- pierwotne
- rewizyjne
Ze względu na ilość wymienionych elementów:
- całkowite
- połowicze
Powikłania po endoprotezoplastyce dzielimy na śródoperacyjne, pooperacyjne wczesne oraz późne.
Do najczęściej spotykanych powikłań śródoperacyjnych należą:
- złamanie lub przebicie trzonu kości udowej przez trzpień endoprotezy
- złamanie panewki kostnej
- uszkodzenie nerwów i naczyń krwionośnych
Do powikłań pooperacyjnych wczesnych należą:
- infekcje
- zakrzepy
- zatory
- zwichnięcia endoprotezy
Do powikłań pooperacyjnych późnych należą
- aseptyczne obluzowanie protezy
- złamanie trzpienia
- skostnienia pozaszkieletowe
- późne infekcje stawu biodrowego
Po zabiegu endoprtotezoplastyki dużych stawów ważnym, integralnym elementem leczenia jest rehabilitacja narządu ruchu prowadzona w warunkach tak ambulatoryjnych, jak również szpitalnych.
