Przykurcz rozcięgna dłoniowego, zwany również chorobą Dupuytrena jest patologią polegającą na tworzeniu się w obrębie rozcięgna dłoniowego guzków, pasm i zmian bliznowatych. Konsekwencją tego jest rozwijający się przykurcz zgięciowy palców. Rozcięgno dłoniowe to pasmo łącznotkankowe, które położone jest pod skórą oraz tkanką podskórną na powierzchni dłoniowej ręki, a w swoim przebiegu przypomina taśmę. Składa się przede wszystkim z kolagenu. U osób z chorobą Dupuytrena skład tej tkanki jest zaburzony, podobny do tego jaki występuję w bliźnie. Nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska francuskiego chirurga, który jako pierwszy opisał ją w XIX wieku.
Przyczyny występowania tej choroby do dziś nie są do końca poznane. Schorzenie prawdopodobnie ma podłoże wieloczynnikowe. Na jego pojawienie ma wpływ ma czynnik genetyczny, geograficzny, wiek czy cukrzyca. Występuje również u osób chorujących na padaczkę, choroby wątroby, nadużywających alkoholu i palących papierosy oraz wykonujących ciężką pracę fizyczną z wykorzystaniem dłoni.
Choroba ta częściej występuje u mężczyzn rasy białej. U dzieci i nastolatków pojawia się rzadko, zwykle rozwija się w trzeciej dekadzie życia, a jej częstość wzrasta wraz z wiekiem. Największe nasilenie objawów obserwuje się w 5-7 dekadzie życia a w późniejszych latach postęp choroby zwalnia. Co ciekawe, choroba Dupuytrena występuje częściej na terenach związanych z historyczną ekspansją Wikingów, stąd w literaturze często jest określana jako „dziedzictwo Wikingów”.
Choroba najczęściej obejmuje okolicę stawu śródręczno- paliczkowego oraz międzypaliczkowego bliższego palca IV i V, rzadziej palec III, jednak w swoim przebiegu może zająć również palec II czy kciuka. Początkowo u podstawy palca pojawia się niebolesne zgrubienie lub niewielki guzek, który następnie rozrasta się i usztywnia. Długotrwałe utrzymywanie się przykurczu może powodować pojawienie trwałych zmian w okolicy stawu. Charakterystyczna jest tendencja do nawrotów, nawet pomimo leczenia operacyjnego. U ponad połowy osób zmiany w różnym stopniu obejmują obie ręce.
Złośliwą postacią choroby Dupuytrena, tzw. „skaza Dupuytrenowska”. Objawy pojawiają się w młodym wieku (w 3-4 dekadzie życia), szybko postępują oraz zajmują dwa i więcej palców- najczęściej palec I i II, co nie jest charakterystyczne dla typowego przebiegu choroby. Ci chorzy wykazują szczególną skłonność do nawrotów a efekt końcowy leczenia jest niezadowalający.
Typowymi objawami są przykurcz palca i brak możliwości jego pełnego wyprostowania. Może również pojawić się bolesność w obrębie zmian rozcięgna. Chorzy z większym nasileniem choroby będą narzekać na trudności z wykonywaniem czynności dnia codziennego. Niekiedy dodatkowo pojawia się osłabienie czucia w obrębie opuszków palców, zaburzenia ukrwienia, ból i parestezje, czyli mrowienia.
Klasyfikacja choroby Dupuytrena:
I stopień- przykurcz w obrębie stawu śródręczno-paliczkowego oraz międzypaliczkowych do 45 stopni
II stopień- przykurcz pomiędzy 45-90 stopni
III stopień- przykurcz pomiędzy 90-135 stopni
IV stopień- przykurcz powyżej 135 stopni z przeprostem stawu międzypaliczkowego dalszego
Leczeniem choroby Dupuytrena zajmują się lekarze Ortopedzi. Do rozpoznania choroby wystarczy wywiad oraz badanie kliniczne i nie ma potrzeby wykonywania specjalistycznych badań dodatkowych. Podstawowym sposobem leczenia jest leczenie operacyjne. Rozpoczęcie leczenia przy mniejszym nasileniu zmian wpływa korzystniej na efekt końcowy. W tym celu stosuje się całkowite lub częściowe wycięcie zmienionego rozcięgna dłoniowego. Czasami koniecznym może się okazać leczenie wieloetapowe czy przeszczep skóry. Sposób leczenia jest dobierany u każdego chorego przez lekarza indywidualnie.
Leczenie nieoperacyjne można rozważyć u osób z niewielkim nasileniem choroby, którym zmiany nie przeszkadzają w życiu codziennym. Przy małym nasileniu dobre wyniki można uzyskać po zastosowaniu radioterapii. Fala uderzeniowa w początkowym etapie schorzenia zmniejsza nasilenie bólu, poprawia właściwości blizny, a także może być wykorzystana w celu przygotowania do zabiegu operacyjnego. Choremu zalecamy odpowiednie masaże i ćwiczenia fizyczne, jakie wybiera fizjoterapeuta.
Leczenie nieoperacyjne z ostrzykiwaniem miejsc zmienionych chorobowo glikokortykosteroidami czy stosowanie ortez korygujących przykurcz według najnowszych badań nie ma uzasadnienia.
Obiecującym nowym sposobem leczenia jest miejscowe wstrzyknięcie enzymu kolagenazy w miejsca objęte chorobą, które może być alternatywą dla leczenia operacyjnego we wczesnych postaciach choroby
Wznowa nawet po skutecznym leczeniu przykurczu Dupuytrena niestety pojawia się stosunkowo często. Choroba w swoim przebiegu jest postępująca, nie rzadko doprowadza do różnego stopnia niesprawności ręki.
Autor: lek. Jakub Brosz
